Zespół badaczy z Uniwersytetu Warszawskiego stworzył pierwszy na świecie odbiornik radiowy oparty na atomach rydbergowskich. To przełom w dziedzinie sensorów kwantowych – urządzeń, które potrafią działać tam, gdzie tradycyjne technologie zawodzą. Nowe rozwiązanie ma potencjał zastosowania w przemyśle kosmicznym, telekomunikacji i systemach bezpieczeństwa.
Antena zbudowana ze światła
Opracowany przez naukowców z Centrum Optycznych Technologii Kwantowych (QOT) przy CeNT UW odbiornik zastępuje tradycyjną metalową antenę chmurą powiększonych za pomocą laserów atomów rydbergowskich. Dzięki temu urządzenie może wykrywać promieniowanie mikrofalowe, terahercowe i inne częstotliwości radiowe bez ryzyka zakłóceń. – Nasz odbiornik działa wyłącznie dzięki laserom, które „zasilają” komórkę z atomami – wyjaśnia dr hab. Michał Parniak z QOT. Taka konstrukcja pozwala na pracę w ekstremalnych warunkach, np. w przestrzeni kosmicznej, gdzie klasyczne anteny nie przetrwałyby z powodu temperatury czy promieniowania.
Od laboratorium do praktyki
Zespół badawczy, finansowany z programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki w ramach Międzynarodowych Agend Badawczych, rozwija technologię o ogromnym potencjale przemysłowym. Odbiornik potrafi dekodować sygnały w modulacjach FM i AM, a przy tym jest niezwykle czuły, łatwy do kalibracji i odporny na zakłócenia. Może służyć do precyzyjnego pomiaru temperatury Ziemi z orbity, wspierać komunikację satelitarną czy zabezpieczać łączność wojskową.
– Do końca 2029 roku chcemy opracować pierwsze prototypy gotowe do seryjnej produkcji – zapowiada Parniak. – Nie chodzi o to, by taka antena trafiła do każdego telefonu, lecz by stała się fundamentem bezpieczniejszej i dokładniejszej komunikacji – od nauki po obronność.
